Nvidia GeForce RTX 5090, tam anlamıyla bir canavar.
Saf Güç RTX 5090
Nvidia’nın GeForce RTX 5090 modeli, $1,999’dan başlıyor, bu fiyata şirketin iş ortaklarının ek ücretleri veya scalper’ların ve/veya gerçek talebin etkisiyle artan fiyatlar dahil değil. Hatta bu fiyat, tüm bir oyun PC’min maliyetinden daha yüksek.
Bu yeni GPU o kadar pahalı ki, aynı parayla Nvidia’nın bir sonraki hızlı modeli olan RTX 5080’i (şu an elimizde olmasa da) içeren tam donanımlı bir oyun PC’si bile yapabilirsiniz; belki bileşen seçiminde dikkatli olursanız biraz daha ucuza bile mal edebilirsiniz. Nvidia’nın şimdiye kadar piyasaya sürdüğü en pahalı GPU değil bu model; 2018’deki $2,499 Titan RTX ve 2022’deki RTX 3090 Ti de $2,000 civarındaydı, ancak kesinlikle herkes için bir seçenek değil.
En azından oyun açısından, RTX 5090 tam anlamıyla bir “halo” ürünü; yani fiyatı ne olursa olsun en iyi ve en yeni şeyi isteyen insanlar için tasarlanmış (derin cepleri olan kişiler ve şirketler için ise farklı bir hesaplama olabilir, çünkü bu GPU’lar bazı jeneratif AI hızlandırıcıları olarak da kullanılabiliyor). Bu noktada, RTX 5090 başarılı bir model. Alabileceğiniz en yeni ve en hızlı GPU, ve rakipleri ona pek yaklaşabilmiş değil. Ayrıca, DLSS Çoklu Çerçeve Üretimi gibi yeni bir özellik için de bir vitrin işlevi görüyor; bu özellik yalnızca 50 serisi kartlarda mevcut ve Nvidia, yeni GPU’larının zaten mükemmel olan performansını daha da iyileştirmek için bu teknolojiyi kullanıyor.
Founders Edition kartlar: Tasarım ve soğutma:
| RTX 5090 | RTX 4090 | RTX 5080 | RTX 4080 Super | |
|---|---|---|---|---|
| CUDA cores | 21,760 | 16,384 | 10,752 | 10,240 |
| Boost clock | 2,410 MHz | 2,520 MHz | 2,617 MHz | 2,550 MHz |
| Memory bus width | 512-bit | 384-bit | 256-bit | 256-bit |
| Memory bandwidth | 1,792 GB/s | 1,008 GB/s | 960 GB/s | 736 GB/s |
| Memory size | 32GB GDDR7 | 24GB GDDR6X | 16GB GDDR7 | 16GB GDDR6X |
| TGP | 575 W | 450 W | 360 W | 320 W |
Nvidia’nın Founders Edition kartlarının tasarımlarından çok fazla bahsetmeyeceğiz çünkü birçok kullanıcı, Blackwell GPU’larını Nvidia’nın iş ortaklarının kartlarıyla deneyimleyecek (gördüğümüz kartların çoğu, beklenen tasarımlar gibi: devasa üçlü slotlu, üçlü fanlı soğutucular ve çeşitli RGB seçenekleriyle). Ancak, Nvidia’nın 4090/4080 serisi tasarımındaki bazı işlevsel şikayetlerimi ele aldığını belirtmekte fayda var.
İlk olarak, her kartın boyutları—bu sadece Nvidia’ya özgü bir sorun değil, ancak genellikle ITX tabanlı PC’ler ve daha küçük yapılandırmalar tercih eden biri olarak benim için sıkıntı yaratıyordu. 5090 ve 5080 FE tasarımları, 4090 ve 4080 FE tasarımlarıyla aynı uzunluk ve yüksekliğe sahip, ancak üç yerine sadece iki slot kaplıyorlar, bu da onları birçok kasa için daha uygun hale getirecek.
Nvidia ayrıca kartların 12VHPWR konektörünü de biraz değiştirdi, bu konektörü kartın içine yerleştirip hafif bir açıyla montaj yaparak, üst kenarından düz bir şekilde çıkmasını engelledi. 4090/4080 FE tasarımının yüksekliği, eklenen 12VHPWR kablosu ya da Nvidia’nın sekiz pinli 12VHPWR adaptörü gibi unsurlar hesaba katıldığında, bazı kasaların kapatılmasını zorlaştırıyordu. Açılı konektör, kartın üst kısmından biraz dışarıya çıkmaya devam etse de, kabloyu daha rahat bir şekilde gizleyip kasanızın yan panelini tekrar takabilmek çok daha kolay hale gelmiş.
– 5090’un güç konektörü hafifçe eğik ve içine yerleştirilmiş, bu sayede kartın üst kenarından fazla dışarıya çıkmıyor. Andrew Cunningham
Son olarak, Nvidia soğutucusunu değiştirdi—çoğu OEM GPU’su, tüm fanlarını GPU’nun üst kısmına yerleştirirken, Nvidia tarihsel olarak her iki tarafta birer fan konumlandırıyordu. Standart bir ATX kasada, GPU’nun kasanın tabanına paralel monte edildiği durumlarda, bu çok büyük bir sorun teşkil etmiyordu; kasada hava dolaşımı için bolca alan vardı ve yerleşik kasa fanları sayesinde bu hava dışarı atılabiliyordu.
Ancak, “sandviç tarzı” ITX kasalarda, riser kablosu GPU’yu anakarta paralel monte edebilmek için etrafına sarıldığında, GPU’nun alt tarafındaki fan yanlış konumlandırılmıştı. Birçok sandviç tarzı kasada, GPU’nun altındaki fan, sıcak havayı anakartın arkasına yönlendiriyor, bu da GPU’yu serin tutmayı zorlaştırıyor ve kasada başka ısı problemlerine yol açıyordu. Yeni GPU’larda ise her iki fan da kartların üst kısmına yerleştirilmiş.
Nvidia’nın Founders Edition kartları geçmişte ısı sorunları yaşadı—özellikle 30 serisi GPU’larında—ve bu benim ilk sorumdu. Daha küçük bir soğutucu ve dramatik şekilde artan tepe güç tüketimi, aşırı ısınma riski oluşturuyor gibi görünüyor.
En azından 5090 için, daha küçük soğutucu, daha yüksek sıcaklıklar anlamına geliyor—RTX 4090 Founders Edition ile aynı testleri çalıştırdığınızda, sıcaklıklar yaklaşık 10 ila 12 derece Celsius daha yüksek. Ve 77 derece civarındaki sıcaklıklar, aşırı endişe verici olmasa da, bu aslında en iyi senaryo sayılabilir; yeterince soğutulmuş bir testbed kasasında, yan panel tamamen çıkarılmış ve ortam sıcaklıkları yaklaşık 21° veya 22° Celsius seviyelerinde. Bu kartı alırsanız, kasanızda yeterli hava akışının olduğundan emin olmanızda fayda var.
Testbed notları:
| Gaming testbed | |
|---|---|
| CPU | AMD Ryzen 7 9800X3D (provided by AMD) |
| Motherboard | Asus ROG Crosshair X670E Hero (provided by AMD) |
| RAM | 32GB (2x16GB) G.Skill Trident Z5 Neo RGB series (provided by AMD), running at DDR5-6000 |
| SSD | 1TB Samsung 990 Pro/1TB Crucial P3 Plus |
| Power supply | Thermaltake Toughpower GF A3 1050 W |
| CPU cooler | 360 mm MSI MAG CoreLiquid I360 |
| Case | Montech XR ATX Mid-tower with three 120 mm cooling fans installed and side panel removed |
| OS | Windows 11 24H2 with Core Isolation on, Memory Integrity off |
| Drivers | Nvidia RTX 5090: Beta driver 571.86 Other Nvidia cards: Game Ready Driver 566.36 AMD cards: Adrenalin 24.12.1 |
Yeni bir üst düzey Nvidia GPU’su, test sistemimizi ve oyun koleksiyonumuzu güncellemek için iyi bir sebep ve biz de burada her ikisini de yaptık. Özellikle, 5090 için Nvidia’nın önerdiği 1000 W’lık güç kaynağını karşılamak amacıyla, 1050 W’lık bir Thermaltake Toughpower GF A3 güç kaynağı ekledik—bu model, kullanım kolaylığı için yerleşik bir 12VHPWR konektörüne sahip. Ayrıca, yüksek kare hızlarına ulaşmaya çalışırken CPU’nun performansı sınırlama ihtimalini azaltmak için Ryzen 7 7800X3D yerine biraz daha hızlı bir Ryzen 7 9800X3D takımı kullandık.
Oyun koleksiyonunda ise birkaç eski başlığı çıkarıp, bu GPU’ları daha fazla zorlayacak, özellikle 4K çözünürlükte tüm ayarları açtığınızda daha fazla yük getirecek yerleşik benchmark’lara sahip bazı yeni oyunlar ekledik. Bu oyunlar arasında, sürekli olarak zorlayıcı olan Cyberpunk 2077’nin RT Overdrive preset’i ve Black Myth: Wukong’un sinematik modda çalıştırılması bulunuyor; her iki oyunda da RTX 4090 bile DLSS desteği olmadan 60 fps’yi zor yakalayabiliyor. Ayrıca, ışın izleme efektlerine sahip olmasa da çoğu DLSS 3 ve FSR 3 özelliklerini (FSR Frame Generation dahil) destekleyen, yeni çıkan Horizon Zero Dawn Remastered’ı da ekledik.
Işın izleme efektlerine sahip oyunlar ve sahip olmayan oyunlar arasında bir denge kurmaya çalıştık, ancak günümüzün çoğu AAA oyunu ışın izlemeyi içeriyor ve modern GPU’lar bunu iyi şekilde çalıştırabilmeli (AMD’nin gelecek RDNA 4 kartları için bol şans).
5090 için, tüm testleri 4K çözünürlükte gerçekleştirdik—eğer 4K çözünürlükte oyun oynamak gibi bir amacınız yoksa, hatta 1440p’de süper yüksek kare hızları ya da ultrawide monitörler için bile istekleriniz varsa, 5090 muhtemelen gereğinden fazla. Yükseltme testleri yaptığımızda, Nvidia kartları için mevcut en yeni DLSS sürümünü, AMD kartları için mevcut en yeni FSR sürümünü ve Intel kartları için mevcut en yeni XeSS sürümünü kullanıyoruz (bu burada geçerli değil, ancak kayda geçmesi için belirtiyorum) ve “Quality” ayarını seçiyoruz (4K’da bu, 1440p’nin gerçek çözünürlük versiyonuna denk geliyor).
Render Performansı: Çok daha hızlı, çok daha fazla güç tüketiyor
Frame Generation veya “sahte kareler” hakkında konuşmadan önce, elma ile elma karşılaştırması yapalım ve yalnızca 5090’ın render performansını inceleyelim.
Bu kart, 4090’a kıyasla dört ana avantajdan faydalanıyor: güncellenmiş Blackwell GPU mimarisi, CUDA çekirdeklerinin sayısında neredeyse %33’lük bir artış, GDDR6X’ten GDDR7’ye geçiş ve 384-bit bellek yolu yerine 512-bit bellek yolu kullanımı. Ayrıca, 24GB RAM’den 32GB’a çıkıyor, ancak oyunlar henüz 24GB’lık bir sınırla karşılaşmadığı için, yalnızca oyun performansına odaklanıyorsanız bu kapasite artışının performansı çok değiştirmemesi bekleniyor.
Ve performansı her şeyin önünde tutan kullanıcılar için, 5090 büyük bir yenilik—bu, 4090’dan daha hızlı olan ilk tüketici grafik kartı çünkü Nvidia, geçen yıl 4080, 4070 Ti ve 4070’in orta nesil Super yenilemelerini yaparken 4090’ı güncellemedi.
4K çözünürlükte yerel olarak işlenen oyunları karşılaştırdığımızda, 5090, 4090’dan %17 ile %40 arasında daha hızlı, test ettiğimiz oyunların çoğu ise %30’un düşük ile yüksek arası bir artış gösteriyor. Bu, yadsınamaz derecede büyük bir artış ve bu artış, CUDA çekirdeklerinin sayısındaki artışla yaklaşık olarak uyumlu. DLSS etkinleştirildiğinde (hem yalnızca ölçeklendirme hem de Frame Generation 2x modunda çalıştırıldığında), performans benzer oranda iyileşiyor.
5090’ın 4090’a kıyasla %30 civarındaki performans artışı, önceki nesil 3090 Ti’den %55 daha hızlı olan 4090’ın aynı güç tüketimiyle bu artışı sağlamış olması düşünüldüğünde biraz hayal kırıklığı yaratabilir. 4090’dan daha hızlı olmak küçük bir başarı değil—AMD’nin en hızlı GPU’su, Nvidia’nın 4080 Super’ı ile daha çok karşılaştırılabilir—ancak iki kartı aynı testlerle karşılaştırdığınızda, görece atılım daha az dramatik oluyor.
Bu noktada Nvidia’nın bu duruma çözümü devreye giriyor: DLSS 4 ve Multi-Frame Generation özelliği.
DLSS 4 ve Multi-Frame Generation
Hatırlatmak gerekirse, Nvidia’nın GeForce 40 serisinde tanıtılan DLSS Frame Generation özelliği, DLSS ölçeklendirmeyi bir adım daha ileriye taşıyor. Bu ölçeklendirme özelliği, render edilen bir görüntüye, o görüntüyü daha keskin ve yüksek çözünürlüklü gösterebilmek için araya interpolasyon yapılmış pikseller ekliyordu, tüm bu pikselleri render etme zahmetine girmeden. DLSS FG, render edilen kareler arasında bir tüm kareyi interpolasyon yaparak, FPS’inizi artırıyor, ancak GPU’nuzun yaptığı işin miktarını dramatik şekilde artırmadan. DLSS ölçeklendirmesi ve FG’yi aynı anda kullanırsanız, Nvidia, ekranınızdaki sekiz pikselin yedisinin AI tarafından oluşturulduğunu iddia edebiliyordu.
DLSS Multi-Frame Generation (buradan sonra basitlik için MFG olarak adlandıracağız) aynı işlevi görür, ancak her bir render edilmiş kare için bir ila üç interpolasyonlu kare üretebilir. Pazarlama rakamları da arttı; artık ekranınızdaki her 16 pikselden 15’i AI tarafından oluşturulabiliyor.
Nvidia, inceleme yapanlara DLSS MFG (Multi-Frame Generation) etkinleştirilmiş bir Cyberpunk 2077 önizleme sürümü sundu ve bu, kullanıcıların bu ayarlarla nasıl etkileşimde bulunacaklarına dair bir örnek sağladı. 40-serisi kartlar sadece normal DLSS FG’yi desteklediği için MFG destekleyen oyunlarda herhangi bir fark hissetmeyeceksiniz—Frame Generation hala açıp kapatabileceğiniz tek bir seçenek olarak sunuluyor. 50-serisi kartlar MFG’yi desteklediği için, şu anda diğer DLSS kalite ayarlarında olduğu gibi bir dizi seçenek arasından tercih yapabileceksiniz.
“2x” modu, eski versiyon olan DLSS FG’yi içerir ve hem 50-serisi kartlar hem de 40-serisi GPU’lar tarafından desteklenir; her bir render edilen kare için bir üretilmiş kare vaat eder (toplamda iki kare, bu yüzden “2x”). “3x” ve “4x” modları ise 50-serisi için yeni olup, her bir render edilen kare için sırasıyla iki ve üç üretilmiş kare vaat eder. Orijinal DLSS FG gibi, MFG normal DLSS ölçeklendirmesiyle birlikte kullanılabilir veya bağımsız olarak kullanılabilir.
Orijinal DLSS FG ile ilgili bir problem, gecikme sorunu idi—kullanıcı girişi sadece doğal olarak render edilen kare hızında örnekleniyordu, yani ekranınızda saniyede 60 kare görüyorsunuz ama girişiniz saniyede yalnızca 30 kez örnekleniyordu. Diğer bir problem ise görüntü kalitesiydi; DLSS algoritmalarının doğal olarak render edilen bir pikselin nasıl görüneceğini tahmin etme ve yeniden oluşturma konusunda ne kadar başarılı olursa olsun, hatalar kaçınılmazdır, özellikle ince detaylarda.
Bu iki problem, DLSS FG’nin üçüncü bir problemine katkıda bulunur: Yeterli bir alt kare hızı olmadan, hissettiğiniz gecikme ve fark ettiğiniz garip görsel hatalar daha belirgin hale gelir. Yani DLSS FG, 120 fps’yi 240 fps’ye, hatta 60 fps’yi 120 fps’ye çıkarmak için faydalı olabilir. Ancak 20 ya da 30 fps’den düzgün bir 60 fps’ye çıkmak istiyorsanız, o kadar yardımcı olmayabilir.
Önümüzdeki haftalarda DLSS güncellemelerini (MFG ve yeni transformer modeli dahil, bu modelin ölçeklendirme kalitesini artırması ve tüm RTX GPU’larını desteklemesi bekleniyor) daha yakından inceleyeceğiz. Ancak şu ana kadar yaptığımız sınırlı testlerde, DLSS MFG ile ilgili sorunlar, ilk Frame Generation versiyonuyla neredeyse aynıdır, sadece biraz daha belirgindir. Cyberpunk 2077’nin yerleşik testinde, en belirgin sorunlar, AI tarafından üretilen kare sayısını artırdıkça daha pürüzsüz ve daha az ayrıntılı hale gelen bazı dikenli tel parmaklıklarında görülüyor. Ancak hareket gerçekten akıcı ve pürüzsüz görünüyor, kare hızları ise etkileyici.
Ancak geçen yılki 4090 incelememizde belirttiğimiz gibi, xx90 kartları, FG ve MFG’yi en iyi şekilde sunuyor çünkü kart zaten bu kadar yüksek kare hızlarını doğal olarak render edebilecek kapasiteye sahip. Teknolojinin eksiklikleri, daha düşük seviye kartlarda daha belirgin hale gelir. Nvidia, yaklaşan RTX 5070’in “549 dolara 4090 ile aynı hızda olduğunu” söyleyebilir ve kartın saniyede ekrana koyabileceği kare sayısı açısından doğru olabilir. Ancak, 4090’daki yanıt süresi ve görsel sadakat her zaman daha iyi olacaktır—AI, render edilmiş kareler için iyi bir ekleme olabilir, ancak render edilmiş karelerin yerini almak için belirsizdir.
Bir 4090, gerçekten zirveye ulaşmış halde.
GeForce RTX 5090, etkileyici bir kart; iki yıldan uzun bir süre sonra RTX 4090’ı geride bırakabilen tek tüketici grafik kartı. Ana dezavantajları ise yüksek güç tüketimi ve astronomik fiyatı; tek başına, sıradan bir oyun bilgisayarının fiyatı kadar (ve gücü kadar) maliyeti var. Bu kart, hızın fiyatın çok ötesinde öncelikli olduğu kişiler için tasarlanmış, ancak yine de bağlam içinde değerlendirilmesi gereken bir ürün.
Ana tartışma konusu, 40-serisinde olduğu gibi Nvidia’nın Frame Generation artırılmış performans sayılarıyla ilgili yaptığı açıklamalardır. Frame Generation ve Multi-Frame Generation, bir araç kutusundaki araçlardır—bazı oyunlarda görsel kalite veya tepki hızında belirgin bir etkisi olmadan her şey hızlı çalışırken, bazı oyunlarda etkiler daha belirgin hale gelir ve bazı oyunlar bu özellikleri hiç desteklemez. DLSS, yeni oyunlarda genellikle iyi desteklense de, bu teknolojiyi eklemek ve Nvidia yeni bir sürüm çıkardığında güncellemek, oyun geliştiricilerin sorumluluğundadır.
Ancak, bu Multi-Frame Generation ile şişirilmiş FPS sayılarının, önceki nesil grafik kartlarıyla üst düzey karşılaştırmalar yapmak için kullanılması yanıltıcıdır. Hayır, bir RTX 5070, yalnızca 549 dolara RTX 4090 kadar hızlı olmayacak, çünkü tüm oyunlar DLSS MFG’yi desteklemiyor ve destekleyenlerin çoğu da bunu iyi çalıştırmıyor. Frame Generation, hâlâ iyi bir temel kare hızına ihtiyaç duyar ve kartınız ne kadar yavaşsa, sorunları o kadar çok fark edebilirsiniz.
Yanıltıcı pazarlama dışında, Nvidia hala GPU pazarında tartışmasız liderdir ve RTX 5090, AMD ve Intel’in şu anda daha düşük maliyetli, yüksek hacimli kartlara odaklandığı bir dönemde bu liderliği başka bir GPU nesli boyunca uzatacaktır. DLSS, AMD’nin FSR’sine genellikle daha iyi, ve Nvidia, yeni AAA oyunlarının geliştiricilerini bunu desteklemeye zorlamakta başarılıdır. Ayrıca, bu GPU’yu render işleme veya generatif AI hızlandırma gibi işler için alıyorsanız, Nvidia’nın performansı ve yazılım araçları hâlâ daha üstündür. Yanıltıcı performans iddiaları sinir bozucu olsa da, Nvidia hâlâ bu kadar baskın ve köklü olmanın gerçek avantajlarını elde etmeye devam ediyor.
İyi Yanları
- Genellikle RTX 4090’dan %30 civarında daha hızlı
- Yeniden tasarlanmış Founders Edition kartı, 4090/4080 tasarımlarına göre daha pratik
- Daha küçük kart ve yüksek güç tüketimine rağmen yeterli soğutma
- DLSS Multi-Frame Generation, yüksek yenileme hızına sahip oyun monitörünüzde 240 veya 360 fps hedefliyorsanız ilginç bir seçenek
Kötü Yanları
- 4090’dan çok daha yüksek güç tüketimi, o zaten piyasadaki en fazla gücü tüketen GPU’ydu
- Frame Generation, hızlı çalışan bir oyunu daha da hızlandırmakta iyi, ancak yavaş bir oyunu 60 Hz’ye getirmek için o kadar etkili değil
- Nvidia’nın Multi-Frame Generation ile ilgili yanıltıcı pazarlama stratejisi sinir bozucu—bu sorun, alt seviye kartlarda daha da belirgin olacak çünkü bu kartlar, 5090’un aldığı çekirdek sayısı ve bellek arabirimi artışlarını alamıyorlar
Çirkin Yanları
- 2.000 dolara oldukça fazla PC alınabilir ve bu GPU’nun MSRP fiyatıyla bulunmasının kolay olmayacağını tahmin ediyoruz
KAYNAK: arstechnica.com
